Ostatnio zmiany na rynku pracy zachodzą szybciej niż kiedykolwiek wcześniej. Zawody, które były opłacalne jeszcze niedawno, za parę lat mogą nie mieć żadnego znaczenia. Dlatego tak ważna jest decyzja, co dalej po maturze. Pójść na studia? Jaki kierunek wybrać? Zawody przyszłości mogą pomóc rozwiać wątpliwości!
Zawody przyszłości
Jako zawody przyszłości określane są te profesje, na które w najbliższych latach będzie największe zapotrzebowanie. To trendy, nowe technologie i potrzeby ludzi kształtują rynek pracy. Rozwój sztucznej inteligencji, automatyzacja i analiza dużych ilości danych jednocześnie tworzy nowe stanowiska, ale i zmienia lub zastępuje te, które teraz zajmowane przez ludzi. W niedługim czasie część prac mogą przejąć przygotowane do tego maszyny. A to oznacza jedno: pojawią się nowe, ciekawe propozycje zawodowe.
Zawody przyszłości – lista
Istnieją grupy zawodów, które aktualnie mogą być dobrą ścieżką kariery - szczególnie te związane z technologią, a także wymagające kreatywności, empatii i zręczności.
Branża IT
Analityk danych, czyli osoba wyciągająca cenne wnioski z natłoku informacji, na podstawie których firmy mogą podejmować decyzje biznesowe.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Myślenie analityczne i kreatywne: zdolność do wydobywania wartościowych wniosków z informacji, a także myślenie koncepcyjne i wizualne, które pozwala na ułożenie skomplikowanych danych w zrozumiały sposób.
- Umiejętności techniczne: praca z Big Data oraz biegłość w językach programowania takich jak Python, R i SQL, które są niezbędne do przygotowania danych i ich analizy.
- Umiejętności miękkie: łatwość w komunikacji, efektywna współpraca z innymi ludźmi oraz elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniającego się otoczenia biznesowego.
Inżynier AI i uczenia maszynowego to stanowisko polegające na uczeniu komputerów myślenia poprzez projektowanie, budowanie i wdrażanie algorytmów, które pozwalają maszynom działać w inteligentny sposób.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Umiejętności techniczne: biegłość w programowaniu (szczególnie w językach takich jak Python, Java, Scala, R), a także doskonała znajomość języka zapytań SQL, który jest niezbędny do pracy z bazami danych.
- Myślenie analityczne: zdolność do szybkiego myślenia i rozwiązywania złożonych problemów.
- Umiejętności językowe: znajomość języka angielskiego na poziomie co najmniej średniozaawansowanym (B2/C1) jest bardzo ważna w tej globalnej branży.
Specjalista ds. bezpieczeństwa to rola dla kogoś, kto chce chronić dane i systemy informatyczne przed atakami poprzez monitorowanie sieci, sprawdzanie jej stanu i reagowanie na incydenty związane z bezpieczeństwem.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Dokładność i myślenie analityczne: umiejętność skupienia się na szczegółach i analizy dużej ilości danych, by znaleźć nawet najmniejsze luki w zabezpieczeniach.
- Umiejętności współpracy: łatwość w komunikacji, która pozwala na efektywną pracę zarówno w zespole, jak i samodzielnie.
- Cechy osobiste: dociekliwość, elastyczność i odporność na stres to cechy, które są niezbędne, aby nadążyć za zmieniającymi się zagrożeniami i innowacyjnie reagować na wyzwania.
Inżynier druku 3D, czyli osoba, która używa drukarek 3D do tworzenia m.in. prototypów, narzędzi, a nawet protez stawów. Ta praca polega na przygotowaniu modelu komputerowego, ustawieniu odpowiednich parametrów i nadzorowaniu całego procesu wydruku.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Dokładność i cierpliwość: w tej pracy liczy się precyzja, bo nawet mały błąd może zniweczyć cały projekt.
- Umiejętności techniczne: dobra znajomość informatyki, a także umiejętność rozwiązywania drobnych awarii i konserwacji sprzętu.
- Kreatywność: pozwala na tworzenie oryginalnych i niestandardowych elementów, których potrzebują klienci.
Architekt rozwiązań chmurowych (Cloud Architect) to ekspert, który planuje, projektuje i zarządza usługami internetowymi opartymi na chmurze.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Umiejętności techniczne: znajomość języków programowania (Python, Java), wiedza o architekturze sieci, a także o standardach bezpieczeństwa i zarządzaniu danymi.
- Wykształcenie i doświadczenie: wyższe wykształcenie w dziedzinie informatyki lub pokrewnej, a wiele firmy wymaga także pierwszych doświadczeń w branży IT.
- Umiejętności miękkie: zdolność do dzielenia się wiedzą z innymi i prowadzenia negocjacji biznesowych z kontrahentami.
Branża kreatywna
Projektant gier to wizjoner, który odpowiada za stworzenie całej koncepcji gry. Jego zadaniem jest wymyślenie fabuły, postaci, zagadek i mechaniki rozgrywki, a następnie przekazanie tej wizji zespołowi, aby mogła stać się rzeczywistością.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Kreatywność i pasja: zdolność do generowania nowych pomysłów i żywe zainteresowanie grami mogą pomóc w odnalezieniu się na tym stanowisku.
- Umiejętności analityczne: analizowanie istniejących gier i danych, by rozumieć, co działa, a co nie, oraz przewidywać, jak gracze zareagują na nowe pomysły.
- Umiejętności współpracy: łatwość w komunikacji, zdolność do pracy w zespole, a także elastyczność i otwartość na zmiany w dynamicznym środowisku.
User Experience (UX) Designer to ktoś, kto dba o to, żeby produkty i usługi cyfrowe (np. aplikacje czy strony internetowe) były funkcjonalne, jak najłatwiejsze w obsłudze i odpowiadały potrzebom użytkowników.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Empatia: to najważniejsza cecha, która pozwala spojrzeć na produkt z perspektywy użytkownika i zrozumieć jego potrzeby.
- Umiejętności badawcze: umiejętność prowadzenia wywiadów, ankiet i analizowania zebranych danych pozwala na podejmowanie decyzji projektowych.
- Zdolność do współpracy: pozwala na harmonijną pracę w zespole, przyjmowanie informacji zwrotnych i znajdowanie najlepszych rozwiązań.
Zawody związane ze zdrowiem i dobrym samopoczuciem
Starzejące się społeczeństwo i tryb życia ludzi (siedzenie przy komputerach, w samochodach, długotrwałe stanie w wymuszonych pozycjach) sprawiają, że zawody lekarza, opiekunki osób starszych, pielęgniarki, psychologa, psychoterapeuty i fizjoterapeuty będą jednymi z najbardziej poszukiwanych profesji na rynku pracy.
Co jest potrzebne do tych zawodów?
- Specjalistyczna wiedza: teoretyczna znajomość zagadnień związanych z wybranym zawodem jest na bieżąco uzupełniana nowymi badaniami i technikami.
- Odpowiedzialność i etyczna postawa: sumienność, uczciwość i przestrzeganie najwyższych standardów etyki zawodowej w każdej sytuacji zapewniają, że zdrowie i dobro pacjenta są traktowane priorytetowo.
- Inteligencja emocjonalna i empatia: w zawodach opartych na interakcji międzyludzkiej są nieocenione w komunikacji i motywowaniu pacjentów, a także w budowaniu relacji.
Pozostałe branże
Inżynier odnawialnych źródeł energii (OZE), czyli osoba, która projektuje i buduje elektrownie wiatrowe, słoneczne i wodne.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Wiedza techniczna: dobra znajomość elektrotechniki, chemii, systemów magazynowania energii oraz umiejętności projektowe.
- Myślenie inżynierskie: to zdolność do rozwiązywania złożonych problemów związanych z wykorzystaniem czystej energii.
- Umiejętność pracy zespołowej: ten zawód wymaga organizowania i kierowania pracą zespołów.
Biotechnolog to specjalista, który opracowuje nowe rozwiązania technologiczne, wykorzystując żywe organizmy do produkcji leków, szczepionek, terapii genowych czy do oczyszczania środowiska.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Dokładność i precyzja: nawet mały błąd w pracy z mikroskładnikami, komórkami czy DNA może zniszczyć cały eksperyment.
- Umiejętności analityczne: znajomość narzędzi do analizy danych jest bardzo ważna w projektowaniu i prowadzeniu eksperymentów.
- Specjalistyczna wiedza: aby pracować w tym zawodzie, potrzebne jest wyższe wykształcenie w dziedzinie biotechnologii, biologii lub inżynierii środowiska.
Logistyk, czyli osoba, która planuje i nadzoruje proces produkcyjny, transport oraz dystrybucję towarów.
Co jest potrzebne do tego zawodu?
- Umiejętności miękkie: szybkie podejmowanie decyzji, logiczne myślenie oraz podzielność uwagi.
- Umiejętności organizacyjne: umiejętność planowania, nadzorowania procesów oraz zarządzania czasem.
- Odporność na stres: praca wymaga radzenia sobie z presją i napiętymi terminami.
Zawody o szczególnym znaczeniu
Automatyk, betoniarz, cieśla, dekarz, elektryk, monter i operator maszyn - to tylko przykłady zawodów, których nie wykona robot. W Polsce wciąż brakuje wykwalifikowanych pracowników fizycznych, a Ministerstwo Edukacji uznaje te profesje za "zawody o szczególnym znaczeniu dla rozwoju państwa".
Co jest potrzebne do tych zawodów?
- Zręczność manualna: umiejętność szybkiego i precyzyjnego wykonywania zadań.
- Praktyczne myślenie: zdolność do rozwiązywania problemów czyni te zawody odpornymi na automatyzację.
- Gotowość do pracy w trudnych warunkach: praca często musi być wykonywana w nienaturalnych pozycjach.
Zawody przyszłości – co warto studiować?
Rozwój technologii sprawia, że wiele firm poszukuje specjalistów z rozwiniętymi umiejętnościami miękkimi, a w tym:
- elastycznością, która jest najważniejszą kompetencją pozwalającą adaptować się do szybko zmieniających się warunków,
- inteligencją emocjonalną, dzięki której jest możliwe rozumienie, budowanie relacji i reagowanie na emocje innych, co jest bezcenne w pracy z ludźmi czy zarządzaniu zespołem,
- komunikacją, jako zdolnością do przekazywania pomysłów, faktów i opinii w zrozumiały sposób, co zwiększa efektywność pracy w zespole i osiąganie wspólnych celów,
- kreatywnością, która pozwala na myślenie nieszablonowe i generowanie nowych, nietypowych pomysłów, a także wyszukiwania innowacyjnych rozwiązań, co pozwala firmom zachować konkurencyjność w szybko zmieniającym się świecie,
- krytycznym myśleniem, które jako umiejętność samodzielnej analizy informacji, rozumienia konsekwencji swoich działań i podejmowania trafnych decyzji jest trudne do zastąpienia automatyzacją,
- rozwiązywaniem problemów, czyli znajdowaniem rozwiązań dla złożonych wyzwań, czego maszyny nie potrafią, jeśli sytuacje wykraczają poza ich zaprogramowane algorytmy.
Przyszłość rynku pracy w Polsce jest pełna wyzwań, ale też i szans. Można wykorzystać to, że brakuje ludzi do pracy. Najważniejsze, aby zastanowić się nad swoimi zainteresowaniami i tym, jak połączyć to z potrzebami rynku. Studia to świetny początek drogi zawodowej, ale największą rolę odegrają kompetencje i chęć do nauki. To właśnie taka postawa pozwoli odnaleźć się lub brać udział we współtworzeniu zautomatyzowanej rzeczywistości.
Jakie zawody mogą zniknąć w przyszłości?
Efektem nadchodzących zmian może być automatyzacja powtarzalnych procesów w zawodach, w których dominują zadania powtarzalne i rutynowe. Wiele z tych profesji może ulec znaczącym przekształceniom, a w niektórych przypadkach może dojść i do redukcji zatrudnienia. Jednak sztuczna inteligencja, z założenia, ma ułatwiać wykonywanie zadań, a nie całkowicie eliminować miejsca pracy. Na przykład analityk danych zamiast ręcznego wpisywania informacji czy manualnego czyszczenia danych będzie będzie mógł zając się interpretacją wyników i doradztwem .
Na liście zawodów, które mogą być zagrożone, są także:
- kasjerzy i sprzedawcy, których pracę przejmą kasy samoobsługowe,
- pracownicy administracji i księgowości, zamiast których proste zadania (wprowadzanie danych, tworzenie raportów) może wykonywać AI,
- telemarketerzy i pracownicy call center, za których rozmowy mogą prowadzić chatboty i voiceboty,
- kierowcy i kurierzy, których mogą zastąpić autonomiczne pojazdy dostawcze i drony,
- agenci ubezpieczeniowi, zamiast których AI może przetwarzać dane, dokonywać oceny ryzka i wstępnie obsługiwać klientów,
- sekretarki, których rutynowe zadania (obsługa korespondencji, zarządzanie dokumentacją) mogą zostać zautomatyzowane,
- pracownicy biur podróży, zamiast których to sztuczna inteligencja może analizować preferencje klientów i tworzyć spersonalizowane oferty,
- archiwiści, których zadania związane z katalogowaniem i przechowywaniem dokumentów mogą zostać zdigitalizowane.
